KUMAŞLAR

Ribana: Kumaş yüzeyini oluşturan ters düz ilmeklerin yükseklik farkı oluşturmasıyla, oluklu bir görünüme sahip, enine oldukça esnek bir kumaştır. Ters yüz itmeklerin sayısına göre kumaş yüzeyi ve özellikleri farklılık gösterir. Ribana örme kumaşlar, örme kumaşlardan yapılmış giysilerin yaka ve kol ağızlarında, etek uçlarında, bellerinde, eşofman paçalarında, iç çamaşırlarda (atlet, külot. vb.) ve vücuda oturması islenen üst giysilerde yoğun olarak tercih edilir.

Süprem: Genellikle pamuklu ve benzeri ipliklerden yapılan tek iplikli çrme kumaşlardır. Ön yüzü düz ilmek, arka yüzü ters ilmek görünümündedir. Esnek ve form sabitliği olmayan, kenar kıvrımlarına ve may dönmesine açık örmeyi oluşturan ipliğin herhangi bir noktadan kopması sonucunda ilmek kaçıkları oluşabilen, açık en ve tüp şeklinde kullanılabilen bir tekstil yüzeyidir. iç giyimde atlet, külot, jüpon vb. üretiminde kullanılır.

Saten: Pamuklu ve parlak görüntüye sahip bir kumaş türüdür. Saten dokularda ince, tabii veya suni iplik, ipek ipliği kullanılır. Doku tek taraflıdır. Dokunun bir yüzü parlak diğer yüzü mattır. İplik kalitesi her iki yüzde farklı olabilir. Yumuşak dökümlü bir kumaştır. Saten kumaşlar iç giyimde gecelik, sabahlık, jüpon, fantezi sütyen-külot takımlarda v.b.’de kullanılır.

İpek: ipek böceğinin kozasından elde edilen ipek zarif bir görünüme sahiptir. İpeğin değerinde tellerinin kalınlığı, nem derecesi, direnci ve esnekliği önemli rol oynar. İç giyimde gecelik sabahlık, jüpon, fantezi sütyen-külot takımlarda vb.de kullanılır. Başlıca özellikleri kuvvetli olması, yumuşaklığı, parlaklığı ve çok esnemesidir. İpek son derece hassas, parlak ve hafiftir. Buruşur, nem çeker ve terletmez. lsıya, tere ve ışığa duyarlıdır. Su damlaları bile ipekle leke bırakır. Ütüleme kumaş nemli iken ılık dereceli ütü ile yapılmalıdır.

Kadife: Bir tarafı düz diğer tarafı dik tüylerle kaplı daha çok fantezi elbise yapımında kullanılan; ama son zamanlarda iç giyimde de fantezi amaçlı tercih edilen bir kumaş türüdür.

Dantel: Dantel ipliklerden oluşan ve süsleme amacıyla kullanılan bir tekstil yüzeyidir. Özel makinelerde ya da el işi olarak üretilebilir. Dokuma danteller, örgü danteller, kolon danteller ve işlenmiş danteller gibi çeşitleri vardır. iç giyimlerde model özelliğine uygun olarak atlet, külot, sütyen gecelik ve sabahlık gibi giysilerde yoğun olarak tercih edilir.

Polyester: Polyester taş kömürü katranından veya petrol ürünlerinde üretilir. Polyester liflerinin kuruluk ve ıslaklığa dayanımları oldukça iyidir. Polyester; terilen, dakron ve trevira gibi isimlerle de tanınır. Işığa, bakterilere dayanıklı, uzun ömürlüdür. Esnek yapıda olup buruşmaya karşı dirençlidir. Doğal liflerle karıştırılarak kullanıldığında iyi sonuçlar verir. Polyester liflerinden her çeşit giyim eşyası yapılabilir. Tek başına veya yün, pamuk, keten gibi doğal liflerle karışık olarak kullanılır. Sağlam iyi görünüşlü buruşmaya dayanıklı stabilitesi yüksek bir elyaf olmasının yanında; tül, tafta, saten ve organze gibi çeşitli kumaş ve dokumalarda da kullanılmaktadır. Bu kumaş türü günümüz iç çamaşırı modasına yöne verir konumdadır.

Micro modal: Günümüzde iç giyim ürünlerinin üretiminden doğal materyallerden üretilen kumaşlar özellikle tercih edilmektedir. Micro modal iç çamaşırı ürünleri de bunlar arasındadır. Modal kayın ağacının liflerinden üretilen bir iplik çeşididir. Görünüm olarak sentetik malzemelere benzese de micro modal iç çamaşırları %100 doğal ve sağlıklıdır. Micro modal yapı itibari ile ultra hafif ve dayanıklı ve geri dönüştürülebilir bir malzemedir. Micro modal iç giyim ürünleri pamuğa göre daha yumuşak bir giyim ve rahatlığı sağlar ve ayrıca düşük ısılarda bile rahatlıkla yıkanabllmektedir.

Pamuk (koton):

-Nefes alır.

-Terletmez.

-Alerjik özellikleri yoktur.

-Bakımı zordur yıkama talimatlarına uyulması gerekir.

-Daha çabuk buruşurlar.

-Ütülenmeleri zordur.

Pamuk çok yaygın olarak kullanılan bitkisel kökenli doğal bil elyaftır. Pamuk bitkinin kozasından elde edilir. Kimyasal olarak pamuk elyafı, içinde pamuk mumu ve az miktarda pamuk yağı barındıran saf selülozdan oluşur. Emicilik, yaş dayanımı, yumuşaklık, dayanıklılık gibi özellikleri pamuğu diğer liflerden ayırır. Pamuk yüne oranla daha fazla nem çeker. Terin buharlaşarak havaya karışmasını sağlar ve aynı zamanda giysilere özellikle sıcak koşullarda rahat giyilebilecek bir doku kazandırır. Bu sebeple iç giyimde ve bebek giysilerinde tercih edilir. Özellikle iç giyim üreticilerinin en çok kullandığı ham maddedir… Usta ellerde şekillenen pamuk iplikli kumaşlar tüketicinin en çok tercih ettiği ürün gurubunda yer alır. Pamuklu kumaşlar sıcak suda yıkanmaya ve sıkılmaya müsaittir. Asılarak kurutulabilir. Nemliyken ütülenirse kırışığı daha çabuk açılır, kuru iken sıcak buharlı ütü ile ütülenir. Pamuklu kumaşlara sentetik karıştığı zaman daha az buruşur ve daha kolay ütülenir. Pamuklu kumaşlar yıkandıklarında polyester gibi sentetik kumaşlara göre daha geç kururlar. Bunun nedeni pamuk gibi doğal elyaflar, sentetiklere göre daha emicidir, suyu daha çok emerler. Bu nedenle kurumaları daha geç olur. Selüloz: Doğada bitkiler tarafından sentez yoluyla oluşturulan organik bir maddedir. Pamuğun havayı içine hapsetmesi pamuklu kumaşa yalıtım özelliği kazandırır. Pamuk tarafında hapsedilen hava miktarı yündekinden daha azdır ve tutuculuğu orta seviyededir. Esnekliği az, güçlü ve dayanıklıdır.

Keten: Jüt, kenevir, sisal gibi bir gövde elyafı olan keten, linum usitatissium adlı bitkinin gövdesinden elde edilir. Eğirmek için birçok değişik işleme ihtiyaç duyulması ve ipliğin esnek olmamasından kaynaklanan dokuma zorlukları üretimi kolay ve ucuz olan pamuğa göre kefeni daha az ekonomik kılar. Ketenli dokumalar oldukça dayanıklı ve emici olurlar. Kaygan keten lifinde yapılan ketenli dokumalar içinde havayı saklı tutamaz. Bu onun taze ve serin hissedilmesini sağlar. Nemi alıp hemen atmosfere bırakması sıcak ortamlarda vücudu havalandırıcı et ki yapar. Keten ipliği eğilmez sert yapısından dolayı, örmeden çok dokumada kullanılır. Çok çabuk buruşan doğal keten nemli iken ütülenmelidir.

Yün: Yün, koyundan elde edilen, doğallığında yüksek kıvrımlılık olan, kıl kökenli bir protein lifidir. Litin inceliği ipliğin, dolayısıyla kumaşın kalitesi açısından önem taşımaktadır. Lif ne kadar ince ve uzun olursa o kadar ince ve uzun kumaş elde edilir. Yün lifini inceliği mikron ile ölçülür. (1 mikron: milimetrenin 1000’de biri.) İnceliği, yapısı ve özellikleri elde edildiği koyun çeşidine göre değişir. Yünlü kumaşlar nem çekme özelliği yüksek, yumuşak ve esnek kumaşlardır. Yün lifi aynı yönde giden birbirinin üstüne geçmiş pulcuklardan oluşur. Elyaf içinde tutulan hava, yüne sıcak ve soğuğa karşı yalıtım özelliği verir. Yün kuru ağırlığının %40-50 si kadar nem çekebilir buna rağmen ıslaklık hissedilmez ve vücuttaki ısıyı dışarı geçirmez. Özellikle termal iç giyimde tercih edilen bu ürünler yaşlılar tarafından da özellikle kışın iç çamaşır olarak kullanılır.

Kaşmir: Çin, Hindistan ve Moğolistan yaylalarında yaşayan keçilerin en soğuk havalarda oluşan ikinci tabaka ipeksi yününe denir. Bir keçiden yılda en fazla 50 gr kaşmir elde edilir. Bu yüzden oldukça değerli bir hammaddedir. Birçok özelliği ile yüne benzemesine karşılık, daha ince, parlak ve yumuşaktır. Kaşmir, yumuşaklık, sıcaklık ve iyi dokum isleyen lüks iç giyimlerde kullanılır. Vücut ısısını dengeleyerek üşümeyi ve terlemeyi engeller.

Naylon: Sentetik elyaftır. Tamamen laboratuvarda üretilir. Kopma dayanımları yüksektir, kolaylıkla deforme olmazlar ve eski hallerine dönme yetenekleri çok iyidir. Naylon aşınmaya ve bükülmeye karşı dayanıklıdır. Bu özelliklerinde dolayı tekstilde özellikle kadın, erkek, çocuk çorapları, iç giyim eşyalarında kullanılır. Naylon az su emen ve ıslandıktan sonra çabuk kuruyan bir malzeme olduğundan yıkanıp hemen giyilecek giyim eşyalarının yapılmasına elverişlidir. Ütüleme gereksinimi yoktur ya da çok azdır.

Lycra: Du pont firması tarafından keşfedilmiş ve üretilmekte olan insan yapısı, elastik bir liftir. Lycra elyafı tek başına değil, doğal veya insan yapısı fillerle karışım halinde kullanılır. Birleşimine katıldığı kumaşlara esneme özelliği katar. Dayanıklılığı arttırır. Hem boyuna hem enine esneyebilir. Başlangıçta kontrol sağlaması için ortaya atılmış olup, şimdi duruşu, rahatlığı ve güzel bir dökümlülük sağladığı için de kullanılmaktadır. Özellikle vücudu kavrayan yapısı iç giyim üreticilerini bu kumaşa yönlendirmiştir. Esneme payı ve rahatlığı ile büyük beden çamaşırlarda kullanılan oldukça revaçta bir kumaştır.

ÖRGÜ ÖZELLİKLERİ

Örme yüzeylerde, ilmekler çok rahat hareket edebildiğinden, örme kumaşlar çok esnektir. Bu nedenle de vücuda çok iyi uyum sağlayarak yumuşak bir biçimde sarar. İlmeklerin hareketli olması nedeniyle, örme kumaşlar tutum, yumuşaklık ve dökümlülük bakımından üstün özelliklere sahiptir. Kolayca buruşmaz ve buruştuğunda da çabucak eski haline döner. İlmeklerin hava tutma özelliği nedeniyle de gayet iyi sıcaklık hissi verir. Pamuklu örmeler ortamdaki nemin %80 ‘ini çekebilme özelliğine sahip olduğu için iç çamaşırda tercih sebebidir.

TEKSTİL TERİMLERİ

Kumaş: Boyuna uzanan çözgü iplikleri ile en ne atı an atkı ipliklerinden meydana gelen bir tekstil ürünüdür.

Polyester: Petrolün bir türevi olan polietilen teraftalattan, eriyikten elyaf çekme yöntemi ile üretilen sentetik bir elyaftır.

Viskon: Keskin hale getirilmiş rejenere selüloz elyafıdır.

Tencel: %100 selüloz olup özel olarak dikilen ağaçlardan elde edilir. Lifleri biolojik olarak tam manasıyla parçalanabilir olup çevreye zararsızdır. ABD ve İngiltere’de üretilmektedir.

Lycra: Esneme özelliği gösteren iplik türüdür. Yüksek uzama ve elastikiyete  sahiptir. Bükülme ve aşınmada dayanımının yüksek olması lycra’nın uzun ömürlü olmasını sağlar. Kumaştaki esneklik; kullanımda rahatlık sağlar ve kırışmayı önler.

Desen: Çözgü ve atkı Sisteminin 90 derece açı oluşturarak belirli düzenlerde kesişmesiyle oluşan dokuya çözgü ve atkı ipliklerini renklendirerek, değişik iplik cinslerinin veya değişik örgü sistemlerinin kullanılmasıyla yapılan yüzeysel tasarımlardır.

Bezayağı Desen: En çok kullanılan dokuma örgüsüdür. Dayanıklı ve kolayca tanınabilir özelliği vardır.

Gabardin Dokuma: Dayanıklı, sıkı yapılı kumaşlardır. Dış giyim eşyasında popüler kumaşların yapımında kullanılır.

Saten: Bu örgüde düşük germe mukavemetli ve örgünün doğası sebebiyle sürtünmeye dayanıksız kumaşlar oluşur.

Krep (Joriet): Kumlu bir görüntü elde etmek için kullanılan karışık bir örgüdür.

Yün: Yün, koyun, keçi, deve gibi ol yiyen evcil hayvanların vücutlarını örten doğal bir elyaf turudur. Yün diğer liflerin hiçbirinde aynı ölçüde bulunmayan incelik, uzunluk, elastikiyet ve kıvrım gibi özellikleri yanında, ısıyı iyi tutma, yüksek nem alma kapasitesi, az ıslanırlık ve keçeleşme yeteneği gibi üstün giyim fizyolojisi gösteren ve vücut-çevre ilişkilerini en iyi şekilde ayarlayan değerli bir dokuma ve örme maddesidir.

Örme Kumaş: ipliklerin iğneler vasıtasıyla ilmekler haline getirilerek oluşturulan esnek, elastik, dolgun ve yumuşak tekstil yüzeyleridir. Örme kumaşlar örgü yapısını oluşturan ilmeklerin özel şekil bağlantıları nedeni ile elastik yapıya sahiptirler.

Keten: Keten (Latince Linum usitatissimum), Ketengiller familyasından keten cinsinin en yaygın türüdür. Haziran-Ağustos ayları arasında ipek gibi, mavimsi veya sarı renkli çiçekler açan bir bitkidir. “Bezir yağı” olarak bilinen bu yağ boyacılıkta kullanılır. Yağı alınan tohumlar hayvan yemi olarak kullanılır.

Buklet: Genellikle kadın mantoları, tayyörleri ve roblan için kullanılan fantezi bukleli iplikler kullanılmak suretiyle pürüzlü veya granüle yüzeyli bir kumaş.

Balıksırtı: Balık kılçığı biçiminde birbirine paralel ve çapraz çizgili kumaş deseni.

Ekose Desen: Çözgü ve atkıda iki veya daha fazla renkte ipliğin kullanımıyla oluşturulan kareler veya dikdörtgenlerde renkli desenlerin oluştuğu kumaş deseni. Çoğu kez atkı yönünde ekose deseni hafifçe uzatılır. iplikte veya dokumada çok çeşitli renk kombinasyonları kullanılabilir. Ekose deseni, tüm kumaş türlerinde çok popülerdir; şekilleri ve renkleri modanın taleplerini karşılayacak şekilde uyarlanabilir.

Pamuk: Pamuk, alüvyonlu ve kuvvetli toprakları sever. Derin sürülmüş ve iyi gübrelenmiş topraklara ekilir. Ekim; sıcak bölgelerde Şubat; soğuk bölgelerde Mart Nisan aylarında yapılır. Ağustos ve Eylülde hasat edilir. Pamuk için en büyük tehlike yağmurlardır.