Su Tasarrufu ve Su Tüketiminde Tekstilin Payı
Dünyanın büyük bir kısmının su ile kaplı olduğunu duyarak büyüdük. Yaşı biraz ilerlemiş olanlar, kaynakları ve akarsuları gördü. Son yıllarda, dünya nüfusunun artışından daha hızlı bir şekilde su tüketimi hızlandı. Kullanıma uygun su miktarı günden güne azalıyor; 10 yıllarla ifade edilecek kadar kısa bir zamanda yeraltı suları bile neredeyse ulaşılmaz seviyelere indi. İklim değişikliği dahil bütün olumsuzluklar, suyun değerini artırıyor. Diğer taraftan, önlenemeyen bilinçsiz tüketimler de hız kesmiyor. Öyle ki, sulanması gereken tarım ürünlerini ekmeyiniz derecesinde uyarılar alınıyor.
Her sektörde su tüketimini azaltmanın yolları araştırılıyor. İnovasyondan bahsediliyor; atık suların geri kazandırılması gibi yıllardır uygulanan ama yetmeyen sistemler var. Bu işin bir yüzü, belki de geri kazanmaktan ziyade daha az, yani bilinçli harcamak olabilir. Su tüketiminde dikkat çeken tarım ve tekstil öncelikli alanlar arasında yer alıyor. Tekstilde su tüketimi, özellikle boya ve terbiye tarafında yoğunlaşıyor ve ağırlıklı olarak dokuma kumaş sektöründen ziyade pamuklu örgü boyahanelerinde gerçekleşiyor.
Reaktif boyalarla tanıştığımız 1970’li yıllarda, 1:20 flotte ile 1 kg pamuklu için 150-200 litre su harcanıyordu; o günleri hesaplamıyorduk. Son yıllarda kimyasal üreticileri, enzimler ve özel ürünlerle su tüketimine gereken katkıyı sağladı. Ancak asıl büyük katkı, 1:3-4 flotte ile çalışan makinelerden geldi. Burada tasarruf sırası boyahane işletmelerinde. Son yılların modası reaktif pamuk boyamak, nereden bakılsa en az 10 flotte değiştirmeyi gerektiriyor. Bunun yerine, eskiye dönüp bazı alternatifler denenebilir. Örneğin, açık renkler için ışık ve yıkama haslığı yüksek direkt boyalar seçilse, bu sistemde reaktifte olduğu gibi kumaşın ağırlığına yakın tuz ve soda kullanılmadığı için boyama sonrası yapılan durulama, nötralizasyon, sabunlama gibi 3-4 flotte tasarruf edilir.
Bir diğer metot, yıllardır giydiğimiz kadife pantolonlar genelde kükürt boyamadır. Bu işlem için de reaktif boyamada olduğu gibi pişirme, ağartma gibi ön işleme ihtiyaç olmadan, bir miktar soda ve ıslatıcı ile ham kumaşta boyamaya başlanır. Yine 3-4 flotte su tasarrufu yanında zaman, elektrik, enerji gibi tasarruflar da sağlanır.
Sonuç olarak, tekstil sektöründe su tüketimini azaltmak için yenilikçi çözümlerin yanı sıra, geleneksel yöntemler de göz önünde bulundurulmalıdır. Bu şekilde hem su kaynaklarının korunması hem de sürdürülebilir bir üretim sürecinin sağlanması mümkün olacaktır.
Hüseyin Ardalı
Burkem Kimya
