PAMUKÇULUK TEKNİK TERİMLERİ
Kütlü (Çiğitli-Çekirdekli) Pamuk: Kozasından ayrılmış, çırçırlanmamış pamuk.
Çiğit (Pamuk tohumu-pamuk çekirdeği): Liflerin ayrılmış havlı (ince tüylü) ve havsız pamuk tohumu.
Yabancı Madde: Pamuk içinde bulunan pamuk bitkisine ait yaprak, çiğit, sap, kabuk ve parçacıkları, mot, et parçacıkları ve toz gibi maddeler.
Nep: Pamukta toplu iğne başı büyüklüğünde veya daha küçük olan ve beyaz noktalar halinde görülen lif düğümcüğü. Siyah zeminde ince şekilde yayma ile ya da kuvvetli ışık ile görülebilir. İplik imalatında kopmalara neden olur. Kopmayanlarda boya almada farklı renk alır.
Nap: Pamukta nepten daha büyük ve kaba görünüşlü lif toplanması. Olgunlaşmamış, haşere tahribatı ve hastalıklara maruz kalmış rutubetli pamuklar ile ikinci el pamuklarda çok görülür.
Kopuk lif: Çırçırlama esnasında kopan lif parçacığı. Sawgin işletmelerde çok görülür.
Düzgünlük: Pamuğun içindeki nep, nap ve kopuk liflerin oranı ile ondülasyon durumu.
Mot: Olgunlaşmamış çok büyük havlı çiğit.
Ondülasyan: Hasat, taşıma ve çırçırlama sırasında pamuk elyafının kıvrılması halidir. Rollergin çırçılamada daha çok görülür.
Sicimleme: Elyafın “S” şeklinde kıvrılarak birbirine dolaşması ve karışık durum oluşması.
Çırçırlama: Çiğitli (kütlü-çekirdekli) pamuk elyafının, çırçır makineleri yardımıyla çekirdeğinden ayrılması, linter pamuğunun ise linter makineleri yardımıyla çekirdek üzerinden sıyrılması veya kazanılması işlemine çırçırlama denir.
Preseleme: Lif (mahlıç) pamuğun; linter pamuğunun; iplik yapımı ve çırçırlama sırasında meydana gelen pamuk lif döküntülerinin prese makinelerinde balya haline getirilmesi işlemine denir.
Depolama: Çiğitli, lif, linter ve lif döküntüsü pamukların balyalı, balyasız veya hararlı olarak fabrika depolarında korunması işlemidir.
Tohum İndeksi: 100 tohumun gr. olarak ağırlığıdır.
Lif İndeksi: 100 tohumun liflerinin gr olarak ağırlığıdır. Lif indeksi ile çırçır randımanı arasında pozitif korelasyon vardır. Lif indeksi çırçır randımanı ile tohum indeksi den yararlanılarak bulunur.
Lif İndeksi=(Tohum İndeksi x Randıman(%)) / (100-Randıman(%))
Çırçır Randımanı: Elyafın kütlü pamuğa oranına çırçır randımanı denir ve % olarak ifade edilir.
Çırçır Randımanı= (100 x lif) / Çiğitli Lif
Kütlü Verimi: Tek bitkiden veya birim alandan (genellikle dekardan) alınan kütlü pamuk miktarıdır. Kozaları iri ve fazla olan varyeteler daha verimlidir
Hav: Kısa kalan liflerdir (1-4 mm arası lifler).
Linter: Kısa kalan lif ve uzun liflerin karışımıdır. Pamuğun 1 m3 Ağırlığı:
Alivre satış: Ürün daha tarladayken, yetiştiği zaman teslim edilmek üzere, önceden yapılan satış.
